وارد بازار میشوید و هر فروشندهای ساز خودش را میزند؛ یکی در راسته یافتآباد قسم میخورد که گردو اصیلترین چوب دنیاست و مرگ ندارد و دیگری در جاجرود با اطمینان میگوید که راش گرجستان جایگزین ندارد و گردو فقط پول برندش را میخورد. در این هیاهو، شما میمانید و یک سوال چند ده میلیونی و سرنوشتساز: بالاخره مبل کلاسیک با چوب گردو یا چوب راش؟
انتخاب بین این دو، انتخاب بین خوب و بد نیست؛ انتخاب بین استحکام زرهپوش و اصالت هنری است. اگر در خانه بچه کوچک دارید و مبلتان هر روز در معرض برخورد جاروبرقی است، راش برنده میشود. اما اگر به دنبال یک اثر هنری با بافت طبیعی و عطر چوب هستید، گردو رقیب ندارد. در این مقاله از بامبو این دو رقیب صنعت چوب را در ۵ مرحله بررسی کرده تا ببینیم کدامیک لایق ورود به خانه شماست. اگر تصمیم به خرید مبل نئوکلاسیک یا کلاسیک دارید، این راهنما دقیقاً نقشه راه شماست.
مقاومت و سختی؛ تست جانکا چیست؟
اولین و شاید مهمترین معیار برای یک مبل باکیفیت که قرار است سالها وزن مهمانان را تحمل کند، مقاومت کلاف، پایهها و دسته در برابر ضربه و فشار است. تصور کنید اسباببازی فلزی کودکتان محکم به دسته مبل میخورد؛ کدام چوب آخ نمیگوید؟
اینجا باید سراغ تست سختی جانکا (Janka Hardness Test) برویم. این تست استاندارد جهانی، نیروی لازم برای فرو کردن یک گوی فولادی با قطر مشخص در بافت چوب را اندازهگیری میکند. هرچه عدد بالاتر باشد، چوب در برابر ضربه، خط و خش و فرورفتگی مقاومتر است.
- چوب راش اروپایی (Beech): امتیاز سختی حدود ۱۴۵۰ lbf.
- چوب گردوی سیاه (Walnut): امتیاز سختی حدود ۱۰۱۰ lbf.
برخلاف باور عموم ایرانیها که فکر میکنند گردو سختترین چوب دنیاست، چوب راش حدود ۴۰٪ سختتر و متراکمتر از گردو است.
بنابراین اگر خانواده پرجمعیتی دارید، رفتوآمدتان زیاد است یا مبلها در معرض ضربههای فیزیکی مداوم هستند، چوب راش مثل یک سرباز زرهپوش عمل میکند. اما گردو کمی نرمتر است و اگر مراقب نباشید، زودتر دچار “Denting” یا فرورفتگی میشود.
هنر منبت و ظرافت
مبل کلاسیک بدون منبت، مثل پادشاه بدون تاج است. در این راند، ماجرا کمی فرق میکند و بحث از فیزیک به هنر تغییر میکند.
گردو؛ مجسمهساز طبیعت
چوب گردو محبوبترین متریال برای منبتکارانِ استادکار است. دلیلش خوشتراش بودن این چوب زیرِ مغار است. بافت گردو به گونهای است که اجازه میدهد لبههای گلها و برگها بسیار تیز، عمیق و دقیق تراشیده شوند (Crisp Edges). علاوه بر این، گردو ذاتاً رگههای تیره و روشن دارد. وقتی روی آن کار میشود، این سایهروشنهای طبیعی باعث میشوند گلهای منبت برجستهتر و سهبعدیتر به نظر برسند.
راش؛ بوم یکدست
چوب راش بافتی ریز، متراکم و یکنواخت دارد. این ویژگی باعث میشود برای منبتهای بسیار ریز و پرکار (مثل مبلهای ظریف فرانسوی) مناسب باشد و لبپر نشود. اما چون رنگِ خودِ چوب یکدست و کرم-صورتی است، آن سایهروشن طبیعی گردو را ندارد و منبتها کمی تختتر به نظر میرسند.
نکته طلایی برای صرفهجویی:
اگر قصد خرید مبلی با رنگ پوششی مثل ورق طلا، صدفی، سفید یا طوسی دارید، پولتان را بابت چوب گردو دور نریزید! زیرِ لایههای رنگ و ورق طلا، هیچ فرقی بین گردو و راش دیده نمیشود. اتفاقاً راش به دلیل سطح صافتر و بدون گره، رنگپذیری بهتری برای کارهای پوششی دارد. گردو را فقط زمانی بخرید که مبل خودرنگ باشد و رگههای چوب دیده شود.
البته این موضوع فقط مختص مبلهای استیل تاجدار نیست؛ حتی در مدلهای اسپرتتر و لمسهدوزی شده مثل مبل چستر که پایههای خراطیشده دارند، نوع چوب در ظرافت نهاییِ پایهها تأثیرگذار است.
پایداری و تغییر شکل در اقلیم ایران
ایران کشوری چهارفصل است؛ از رطوبت ۱۰۰ درصدی شمال تا خشکی مطلق کویر یزد. چوب یک موجود زنده است (Hygroscopic) و مثل ما در برابر تغییرات رطوبت واکنش نشان میدهد؛ باد میکند یا ترک میخورد.
- گردو: چوب گردو یکی از باثباتترین چوبهای دنیاست. یعنی در برابر نوسانات رطوبت و دما، کمترین میزان انبساط و انقباض (Shrinkage) را دارد. اگر در شمال یا جنوب ایران زندگی میکنید، گردو یک سرمایهگذاری امن است که سالها فرم و اتصالات خود را حفظ میکند.
- راش : راش چوبی رطوبتدوست است و نرخ تغییر ابعاد بالایی دارد. اگر این چوب در کارخانه به درستی در کورههای صنعتی خشک نشده باشد (Kiln Dried) و رطوبت آن به زیر ۱۰٪ نرسیده باشد، در مناطق مرطوب ممکن است بعد از مدتی تاب بردارد یا اتصالات مبل لق شود.
توصیه فنی: اگر انتخاب شما راش است، حتماً از برندهای معتبر خرید کنید که فرآیند خشک کردن چوب را با دستگاههای دقیق دیجیتال انجام میدهند، نه به روش سنتی و بازاری.
زیباییشناسی و رنگ
زیبایی سلیقهای است، اما اصالت نه.
- گردو: زیبایی گردو در ذات آن است. رنگ شکلاتی تیره با رگههای موجدار و گاهی بنفش یا قرمز تیره. جالب است بدانید چوب گردو با گذشت زمان و تابش نور، کمی روشنتر و عسلیتر میشود (Patina) که نشاندهنده اصالت و قدمت آن است. مبل گردو مثل فرش دستباف، هرچه پیرتر شود، ارزشمندتر میشود.
- راش: زیبایی راش در انعطاف آن است. رنگ خام راش کرم مایل به صورتی با خالهای ریز است. این چوب مثل یک بوم سفید عمل میکند و رنگکار میتواند آن را با شاپان و رنگ، به رنگ ماهگونی، فندقی یا حتی شبیه گردو درآورد.
اگر به دنبال مبلمانی برای فضای نشیمن مدرن هستید و قصد خرید مبل راحتی دارید که پایههای چوبی نمایان دارد، راش به دلیل قابلیت رنگپذیری بالا، راحتتر با سایر اجزای دکوراسیون مثل پارکت یا میز تلویزیون ست میشود.
تحلیل قیمت و تقلبهای بازار
همیشه در فاکتور نهایی، مبل گردو گرانتر از راش است (گاهی تا ۳۰ یا ۴۰ درصد). اما چرا؟
- کمیابی: درخت گردو بسیار دیر رشد میکند و منابع آن محدودتر است.
- درصد پرتی (Waste): چوب گردو دارای گرههای زیاد و بخشهای سفید (Sapwood) است که در مبلسازی لوکس باید جدا شوند. بنابراین نجار مجبور است چوب بیشتری مصرف کند تا یک کلاف تمیز در بیاورد.
- تقاضای لوکس: گردو در تمام دنیا نماد تجمل است.
تشخیص راش از گردو
یکی از شایعترین تقلبها در بازار مبل این است که چوب راش (یا حتی چوبهای سفید ارزانتر) را با رنگهای شیمیایی تیره میکنند و به اسم چوب گردو با قیمت بالا میفروشند. چطور تشخیص دهیم؟۱. نگاه به بافت (Visual Test)
بافت چوب گردو درشت و باز (Open Grain) است و رگههای آن موجدار و غیرمنظم هستند. بافت چوب راش ریز و دانهدانه (Fine Grain) است و معمولاً خالهای ریزِ بارانی شکل (مثلِ نمک پاشیده شده) در بافت آن دیده میشود.۲. تست وزن (Weight Test):
مبل ساخته شده از چوب راش، به دلیل تراکم بالاتر، معمولاً سنگینتر از مبل گردوی هماندازه است. اگر صندلی تکنفره را بلند کردید و حسابی سنگین و توپر بود، احتمالاً راش است. گردو وزنی متوسط و متعادل دارد. اگر با بند انگشت به چوبِ بدون رنگِ گردو ضربه بزنید، صدایی بمتر، عمیقتر و خفهتر میشنوید (مثل صدای طبل). اما چوب راش به دلیل تراکم و سختی زیاد، صدایی تیزتر، خشکتر و زنگدارتر (Clicky) تولید میکند. این تست نیاز به کمی تجربه دارد اما بسیار دقیق است.| ویژگی | چوب گردو (Walnut) | چوب راش (Beech) | برنده این بخش |
| سختی و مقاومت (تست جانکا) | ۱۰۱۰ lbf (خوب) | ۱۴۵۰ lbf (بسیار زیاد) | چوب راش (سختتر و ضدضربه) |
| پایداری در رطوبت | بسیار عالی (کمترین تغییر شکل) | متوسط (حساس به رطوبت) | چوب گردو (ایدهآل برای شمال/جنوب) |
| وزن مبلمان | متوسط و استاندارد | سنگین و متراکم | چوب گردو (جابجایی راحتتر) |
| زیبایی بافت (رگهها) | درشت، موجدار و هنری | ریز، بارانی و یکنواخت | چوب گردو (اصالت بصری) |
| مناسب برای رنگ | رنگهای خودرنگ (فندقی/شکلاتی) | رنگهای پوششی (طلا/سفید/صدفی) | مساوی (بسته به سلیقه) |
| ظرافت در منبت | لبههای تیز و سایهروشن طبیعی | منبتهای ریز و بدون لبپر شدن | چوب گردو (عمق بیشتر) |
| قیمت نهایی | گران (کالای لوکس) | مقرونبهصرفه (اقتصادی) | چوب راش (دوستدار جیب) |
در مقابل، اگر بودجه برایتان محدودیتی ندارد و نگاهتان به مبلمان مثل یک اثر هنری است، ورق برمیگردد. برای کسانی که عاشق مبلهای «خودرنگ» هستند تا رگههای طبیعی چوب را ببینند، یا در مناطقی با رطوبت بالا (مثل شمال یا جنوب) زندگی میکنند، چوب گردو با اصالت ذاتی و پایداری کلاف، یک انتخاب سنجیده و لوکس محسوب میشود.
برای مشاهده مشخصات فنی دقیق و قیمت روز انواع مبلمان کلاسیک، همین حالا از فروشگاه آنلاین بامبو فرنیچر دیدن کنید.
سوالات متداول
آیا پارچه پتینه خانه را قدیمی نشان میدهد؟
خیر! این یک باور غلط است. اگر پتینه را با چوبهای رنگ روشن (مثل فندقی روشن، بژ، سندبلاست) و اکسسوریهای فلزی ترکیب کنید، دکوراسیونی کاملاً مدرن و بهروز خواهید داشت.
نحوه تمیز کردن پارچه پتینه چگونه است؟
بهترین روش، استفاده از ترکیب آب ولرم و شامپو فرش بدون آنزیم است. اسفنج را در جهت خواب پارچه بکشید. برخلاف مخمل ساده که ردِ دستمال روی آن میماند، پتینه به راحتی یکدست میشود.
برای یک ست ۷ نفره چقدر پارچه نیاز است؟
این موضوع به مدل مبل بستگی دارد، اما به طور معمول برای یک ست کلاسیک ۷ نفره، بین ۲۵ تا ۳۰ متر پارچه پتینه نیاز است.